Category: Portugal

Categories
documentaire economie geschiedenis platteland Portugal radio

Alpedrinha, het Fantoomdorp

Er veranderde eigenlijk nooit iets, het was of de tijd er had stilgehouden, in Alpedrinha, een dorp in het binnenland van Portugal, prachtig gelegen op de flanken van de Serra da Gardunha. En toen, een paar jaar geleden kwam ineens een invasie van buitenlanders op gang. Engelsen, Duitsers en Nederlanders kopen alle grond op. Midden in het dorp wordt nu wekelijks een ‘bio-ecomarkt’ georganiseerd. Hippie-achtige types dwalen er door de straten. Alpedrinha is het geboortedorp van mijn vrouw. Het is ook mijn dorp, ik kom er al dertig jaar, heb er een huis, heb er vrienden. Ik weet niet wat ik van die invasie moet vinden. Wie zijn die mensen, waarom komen ze hier, en wat vinden de Portugezen er eigenlijk zelf van? En, dat ook, raak ik mijn dorp nu voorgoed kwijt? Artikel in de VPRO GIDS (hier te lezen) en podcast voor DOCS (VPRO/NTR), hier te beluisteren.

Categories
economie politiek Portugal steden

Hoe de inwoners uit Lissabon verdwenen

Lissabon is de afgelopen tien jaar overspoeld door toeristen en beleggers die er vastgoed kochten. Gevolg: een ontwrichte huizenmarkt. In een wijk als Alfama is de oorspronkelijke bevolking grotendeels verjaagd, maar de laatste bewoners komen nu in opstand. ‘Vroeger speelde het leven zich op straat af, nu is het hier ’s avonds verlaten.’ Maria de Lurdes Pinheiro ‘Er is een toenemend gevoel van onveiligheid. Je kent niemand, je voelt je ontheemd in je eigen buurt’ Lucinda ‘De huisbaas wil me weg hebben. Hij heeft me elders een appartement aangeboden, maar de huur daarvan kan ik niet betalen’

Coverstory VPRO GIDS, hier te lezen.

Categories
literatuur Portugal

interview met Portugese schrijfster Dulce Cardoso

Onlangs verscheen Keerzijde, van de Portugese schrijfster Dulce Maria Cardoso in Nederlandse vertaling. Een gesprek over ontheemding en 
strijdlust, in de VPRO-Gids deze week. Hier te lezen.

Categories
literatuur politiek Portugal

José Luís Peixoto – Achter gesloten grenzen

Recent verscheen bij Atlas/Contact mijn vertaling van Dentro do Segredo van de Portugese romancier-dichter-muzikant José Luís Peixoto. In Achter gesloten grenzen doet Peixoto verslag van een reis die hij door Noord-Korea maakte.

‘Het was bijzonder dat een romanschrijver toestemming kreeg om het eeuwfeest van de geboorte van de grote Noord-Koreaanse roerganger Kim Il-Sung te bezoeken. En al helemaal dat hij de kans kreeg om er te reizen. Een schrijver met verbeelding in een land waar verbeelding verboden is, kan dat wel goed gaan?
Het leverde een uniek boek op: In Achter gesloten grenzen beschrijft José Luis Peixoto een wereld die geen westerling kent, waar mensen geloven dat de Grote Leider de zon kan laten schijnen, waar alle restaurants leeg zijn en waar hij geen stap kan zetten zonder zijn reisbegeleidster Kim. Niet alleen dankzij haar is het een spannende reis: mag hij zijn foto’s houden? Wordt zijn exemplaar van Don Quichot ingenomen? Glimlacht hij wel op de juiste manier naar de grenswacht? En dan, tijdens het grote feest, gebeurt er iets bijzonders en komt zijn reis tot een onverwacht slot. Een rijk boek.’

Hier te koop

recensie en nog een

Categories
documentaire literatuur platteland politiek Portugal radio

José Rentes de Carvalho en het eiland dat Portugal heet – Holland Doc Radio

Lang zorgde de Nederlands-Portugese schrijver José Rentes de Carvalho voor het beeld van Portugal in Nederland. Tienduizenden Nederlanders gingen met zijn reisgidsen op pad en lazen zijn romans. Maar in zijn eigen Portugal wisten weinigen van zijn bestaan. Tot voor kort.

Want terwijl Portugal economisch steeds dieper wegzakt, heeft het Rentes de Carvalho op zijn 82e plotseling als een van haar grootste schrijvers omarmd. Samen met de schrijver ga ik op zoek naar het verdriet van Portugal: in het café, langs lege snelwegen, bij een sinds lang gesloten ijzermijn. Een documentaire over bittere vaderlandsliefde, over roem en vergankelijkheid: van boeken, van mensen, van landen.

© foto: Hans van Wetering

Zie ook het artikel dat ik over de documentaire schreef in de VPRO-Gids.

Categories
literatuur Portugal

Gonçalo M. Tavares

Zaterdag in Brussel voor NRC-Handelsblad een interview met de Portugese auteur Gonçalo M. Tavares. Sinds zijn debuut in 2001 publiceerde Tavares zesentwintig boeken en won hij in het Portugese taalgebied alle denkbare prijzen.  de Portugese schrijver en wetenschapsfilosoof Gonçalo M. Tavares (Luanda 1970), is alom ingehaald als het nieuwe wonderkind van de Portugese literatuur, als troonpretendent van Lobo Antunes en nobelprijswinnaar Jose Saramago, die niet lang voor zijn dood over Tavares schreef: ‘hij schrijft zo goed dat je hem zou willen slaan.’ Behalve zijn jaloers stemmende productiviteit is ook de reikwijdte van Tavares’ werk niet onopgemerkt gebleven. Naast filosofische exercities over uiteenlopende onderwerpen als ‘de dans’ en ‘de angst’ publiceerde hij toneel en poezie, schreef hij onder de noemer ‘O Bairro’ (de Wijk) een reeks lichtvoetige boeken waarin een absurdistische humor heerst en Tavares in de huid van zijn literaire helden kruipt; er verschenen al deeltjes over onder meer Paul Valéry, T.S. Elliot en Italo Calvino. De roman Jeruzalem waarvan komende week een recensie van mijn hand in Vrij Nederland staat, vormt het derde deel van zijn zogeheten ’zwarte boeken’, een tetralogie onder de titel O Reino (het Rijk) en betekende zijn internationale doorbraak. Vorige week vond ik (voor een euro) in Lissabon een Portugese vertaling van de Max Havelaar (een vertaling uit 1975, toen de revolutionairen het in Portugal nog voor het zeggen hadden). Die bied ik hem maar gelijk aan. Benieuwd wat er dan volgt.

Categories
literatuur Portugal

José Eduardo Agualusa en Ricardo Adolfo

© foto: Hans van Wetering

Voor NRC/NRC-Next en VPRO-gids interviewde ik de Angolees-Portugese schrijvers José Eduardo Agualusa (Huambo 1960) en Ricardo Adolfo (Luanda 1974). Agualusa, die samen met Mia Couto en Coutzee wel tot ‘De Grote Drie’ van de Afrikaanse literatuur wordt gerekend, woonde twee maanden in het Schrijvershuis, aan het Amsterdamse Spui en raakte in die tijd bevriend met de in Amsterdam woonachtige beginnende schrijver Ricardo Adolfo. Ik sprak ze op de dag dat bekend werd dat onbekende teksten van Fernando Pessoa over Nederland waren opgedoken; teksten waarin Pessoa weinig heel liet van Nederland en het Nederlands, en liet Agualusa en Adolfo enkele fragmenten lezen.

zie ook:   http://www.nrcboeken.nl/interview/achter-mijn-flat-woont-een-meermin

Categories
politiek Portugal

In het wassenbeeldenmuseum van de Anjerrevolutie

Voor de VPRO-gids schreef ik een stuk over de Portugese Anjerrevolutie, naar aanleiding van een aflevering van de serie In Europa (uitzending: zondag 8 februari, Gids verschijnt 5 februari). Programmamaakster Stefanie de Brouwer stuurde me deze foto’s van Otelo Saraiva de Carvalho.  Otelo was in 1974 een van de leiders van de revolutie. Toen hij in de jaren die volgden – Portugal kende inmiddels een gematigd sociaal-democratisch bestuur – zich in woord en daad bleef toeleggen op de realisatie van een communistische heilstaat, werd hij eerst door zijn voormalige revolutionaire kompanen opgesloten en vervolgens, toen alle gevaar was geweken, door de geschiedenis zelf naar de kant gehaald. Aan die kantlijn bevindt hij zich nog steeds, samen met andere relieken uit die tijd. De held van de revolutie werd een rolvaste paljas, nooit te beroerd om zijn bijdrage aan die fluwelen revolutie nog eens uit de doeken te doen en, dat het liefst, na te spelen. Zo ook op deze foto’s, genomen in de (inmiddels als museum ingerichte) commandopost vanwaar Otelo in die aprildagen van 1974 de revolutie organiseerde.

zie ook de website van In Europa over Portugal